Dossier levenseinde in Thailand - Deel 4

Organisatie

Een uitgebreid en geïllustreerd verslag vind je in Levenseinde - Deel 1 en Levenseinde - Deel 2 maar ter vergelijking kan je ook een verslag, en de reacties erop, lezen op het Isan Forum van ThaiVisa
Ik ga me hier dan ook beperken tot het formuleren van een aantal bedenkingen bij de gebeurtenissen.
Hoewel ik van zeer nabij betrokken was ontsnapten me echter een aantal details, nu ja details.

Ik vertelde dat we toen phu yai Leun als “ceremoniemeester” inschakelden en die heeft zeker, waar nodig in overleg, een groot aantal zaken georganiseerd.
De kist die hier de eerste ochtend stond is iets waarvan ik vermoed dat  hij er (mee) voor zorgde, bij het afrekenen hoorde ik dat die van een soort begrafenisondernemer kwam die op de dag van de crematie ook nog andere diensten leverde.
Wie er zorgde voor de tenten en stoelen aan het crematorium, voor drinkwater voor de gasten, voor de houtskool, voor de flesjes reukwater, voor ... is me allemaal niet duidelijk.

Ook over Thiew van de “catering” had ik destijds. Zij organiseerde, deed aankopen, zette vrienden en familie aan het werk bij het koken en ik vermoed dat zij de bestelling deed van de gehuurde tenten, tafels en stoelen, potten en pannen, borden, lepels en vorken, glazen, ijsemmers en koelboxen ...

Het is me toen vooral duidelijk geworden dat de organisatie iets is waarvoor een aantal mensen, gevraagd of spontaan, hun verantwoordelijkheid nemen en zorgen dat alles vlot verloopt.

Ik vertelde in bovengenoemde berichten ook dat het wassen en balsemen van het stoffelijk overschot in het ziekenhuis gebeurde, bij een overlijden thuis gebeurt dat thuis.
Wie het balsemen dan op zich neemt weet ik niet precies maar ieder dorp schijnt daar wel iemand voor te hebben.

Gezien in ons geval rekening moet gehouden worden met een langere wachttijd zal echter een gekoelde kist nodig zijn en die blijkt ook nagenoeg overal beschikbaar te zijn.

Ceremonieel

Wie de Thai een beetje kent weet dat er zelden emoties getoond worden.
Na een overlijden zijn er vijftien tot dertig zeer emotionele minuten, daarna beginnen de praktische schikkingen.
Als je goed kijkt zie je natuurlijk nog wel emotionele momenten maar nooit zo sterk als in die eerste minuten.
Van zodra het lichaam opgebaard ligt komen familieleden, vrienden, buren en dorpsgenoten groeten.
Er volgt ook snel een eerste ceremonie met monniken, die komen daarna iedere avond voor gebeden.
Er blijft tot enkele dagen na de crematie, afhankelijk wanneer de tham bun en tak bat plaatsvinden, 24/24 gezelschap bij de afgestorvene en de familie.
Deze bezoekers hebben 24/24 eten en drank ter beschikking en houden zich bezig met praten, TV kijken, Video en Karaoke bekijken en kaartspelen.
Als je dit alles als westerling een eerste maal ziet zal het chaotisch en oneerbiedig overkomen, het is echter allemaal goed en respectvol bedoeld, dit is nu eenmaal hun traditie, maar ...
Ik veronderstel dat ze in ieder dorp wel te vinden zijn, de enkele opportunisten die enkel omwille van de gratis alcohol aanwezig zijn en de gokkers die van de enkele dagen risicovrij “spelen” willen profiteren. (kaartspelen is nagenoeg illegaal in Thailand maar bij overlijdens knijpt de politie een oogje toe)

Bij de crematie worden op een bepaald moment geschenken gegeven. Bij eenvoudige mensen is dit vaak het uitgooien van snoep (bollen, toffee’s) met er ingepakte muntjes tussen vermengd.
Soms is het een klein geschenk als b.v.een balpen, en voor overledenen met wat meer “status” wordt vaak een boekje gedrukt.
Ook die ganse ceremonie bij het crematorium verloopt een beetje chaotisch maar ook hier is het allemaal goed bedoeld.
Bij de “tham bun” laten mensen soms een mobiele openluchtcinema aanrukken en er zijn er die zo ver gaan van een live Mor lam optreden te bestellen.
De “tak bat” tenslotte is dan weer een wat ingetogener gebeurtenis waarna alles opgeruimd wordt en men de draad van het gewone leven weer opneemt.

Kosten

Ik kopieer een stukje uit Levenseinde - Deel 1

Financieel kan een overlijden ook voor problemen zorgen.
Je kan in alles de tering naar de nering zetten er zijn en blijven, temeer daar je je geliefden op een degelijke manier wil uitgeleide doen, aanzienlijke kosten.
...
Vanzelfsprekend heb je levensverzekeringen, meestal gekoppeld aan een hospitalisatie- en/of ongevallenverzekering, relatief duur en dus niet voor eenieder weggelegd.
Diverse banken hebben ook verzekeringen waarvan ik de details niet ken.
Hier op het platteland nemen mensen meestal deel in kleinschalige, op solidariteit gestoelde (de bijdrage is afhankelijk van het aantal overlijdens van aangeslotenen) verzekeringen op dorpsniveau, districtsniveau, ...
Dit soort verzekering werkt heel direct en reeds erg vroeg in de ochtend werd een voorschot uitbetaald.
Met de overlijdensakte in handen kan je aanspraak maken op het saldo en/of bedragen verzekerd bij grotere organisaties.

Ik hoorde het al vaker, iemand overleed gisterenavond, de crematie is vandaag.
Het gaat dan om mensen die niet moeten wachten op familie die van wat grotere afstand moet komen en/of om families die de kosten moeten drukken en zo snel mogelijk met het leven verder willen.
De 24/24 eten en drank kosten inderdaad handenvol geld, en alhoewel je kan “geven en nemen” is gezichtsverlies het ergste wat een Thai kan overkomen en “zuinig” moeten zijn in die tijd is zeker een vorm van gezichtsverlies.
De cinema of Mor lam bij de tham bun heeft daar ook mee te maken, aanzien verwerven koste wat kost.
On een beter inzicht in het systeem “face” te krijgen kan je lezen over Losing face en Gaining face
Ik stel vast dat hier veel mensen wel bij die kleine plaatselijke vormen van verzekering zijn aangesloten maar met de opbrengst daarvan kan men zeker geen dagen durende uitvaart financieren. Zij die het kunnen zullen er dus een “echte” verzekering bovenop nemen.
Ik zag reeds enkele malen een vertegenwoordiger van Thai Life Insurance op een crematie en die is dan vergezeld van een reclamebord met vermelding van het bedrag waarvoor de overledene verzekerd was.
Of het enkel deze maatschappij is die dit doet en of het bedrag ook op dat moment wordt overhandigd is me niet duidelijk. Toen ik het voor het eerst zag kwam het me in ieder geval meer dan raar over. Maar er is niemand die zich daar verder aan stoort, meer zelfs, voor de familie is het mogelijk een bron van meer aanzien.

Om onze familie alvast gerust te stellen:
- we zijn beide, en het verwonderde me dat ze ook mij wilden opnemen, bij de kleine plaatselijke verzekeringen aangesloten
- we hebben ook beide, maar in een andere vorm, iets dat nog wat zwaarder doorweegt
Afhankelijk van hoeveel “face” de familie wil tonen zullen die bedragen al dan niet volstaan. Voor een uitvaart zoals ik ze me wens, eenvoudig dus, zullen ze wel toereikend zijn verwacht ik.